بلاک چین چیست و چگونه کار می‌کند
بلاک چین یک شبکه‌ی غیرمتمرکز متشکل از هزاران کامپیوتر است که داده را رمزنگاری کرده و میان تمامی اعضا شبکه پخش می‌کند، داده ها در بلاک چین بصورت بلوک های متصل به هم ذخیره می‌شوند و غیرقابل دستکاری هستند.
این فناوری با بیت کوین آمیخته شده و این ارز را به نخستین ارزرمز و چهارچوب غیرمتمرکز تاریخ رایانش جهان تبدیل کرده.
پیش از اینکه ببینیم بلاک چین چیست و چگونه‌کار می‌کند بهتر است ببینم که برای حل چه مشکلی ساخته شده است.
بگذارید از خودمان بپرسیم "چگونه تشخیص اصل یا تقلبی بودن یک چیز را تشخیص می‌دهیم؟" برای نمونه، کارت ملی، گواهینامه‌ی رانندگی و یا حتی صحت نتایج انتخابات، بهترین راهکار برای اینکه بفهمیم مورد مربوطه حقیقی است یا خیر کدامست.
پاسخ اینست: از اطلاعات کپی برداری کرده و از آن نگهداری می‌کنیم، برای نمونه هر چک بانکی یک کد سریال دارد که توسط بانک ثبت شده است، کارت ملی شما دارای یک کد اختصاصی است که توسط سازمان ثبت احوال کشور ثبت شده و گواهینامه‌ی رانندگی شما توسط پلیس راهور صادر و کد اعتبار آن ثبت شده است و در نتیجه یک شخص دیگر نخواهد توانست کد ملی یا سریال گواهینامه‌ی شمارا داشته باشد و آن کد دقیقا برای شخص شما صادر شده.
اما همه‌ی این روش ها یک ایراد اساسی دارند و آن متمرکز بودن اطلاعات در آنان است، بدین معنی که این داده ها در یک مرکزیت قرار دارند و توسط آن ثبت ویرایش و یا حذف می‌شوند، برای نمونه بانک ها و یا پلیس راهور.
این مراکز قدرت بالایی دارند و این قدرت گاهی نیز ممکن است خطرساز شود، برای نمونه شاید یک کارمند که دسترسی به اطلاعات حساسی دارد تصمیم بگیرد آن اطلاعات را به دلخواخ خود تغییر دهد. بیشترین خطر و شایع ترین این دستکاری ها در سیستم های مالی صورت میگیرد و افراد بسیاری با استفاده از اینگونه روش ها پول های فراوانی به جیب زده اند.
این موارد دلیل شدند تا بیت کوین متولد شود، نوعی از پول الکترونیک که نیاز به بانک مرکزی را از بین برده است و تراکنش‌های موجود در آن توسط همه‌ی اعضای شبکه نگهداری میشود و زمانیکه یک تراکنش ثبت گردد، دیگر امکان تغییر و دستکاری آن وجود نخواهد داشت.
اما صنعت مالی تنها بخشی نیست که تمرکز زدایی در آن کاربرد دارد، برای نمونه به کتاب تاریخ دوران دبیرستان فکر کنید که توسط ده‌ها تاریخ نگار نوشته شده بوده است و هر تاریخ نگار بر پایه‌ی سلیقه و احساسات خود برای حذف یا ویرایش بخش های گوناگون تاریخ تصمیم گرفته!
درکنار کتاب تاریخ، ویکی‌پدیا را درنظر بگیرید که یک دانشنامه‌ی غیرمتمرکز است و هزاران نویسنده در آن اطلاعات گوناگون را ثبت می‌کنند، صحت اطلاعاتی که در ویکی‌پدیا ثبت شده اند بسیار بیشتر از کتاب تاریخ دوران دبیرستان ماست و دلیل آن نیز امکان ویرایش و بازنگری اطلاعات ثبت شده در ویکی‌پدیا توسط هر شخص عادی است. تمرکز زدایی ریسک عدم صحت و خطارا کاهش می‌دهد.
بلاک چین چیست
حالا به بلاک چین رسیدیم، این فناوری یک راه خلاقانه و نو برای پیاده سازی سامانه های غیرمتمرکز است.
بصورت چکیده، فناوری بلاک چین یک راهکار اساسی برای مشکل مرکزیت اطلاعات است که اطلاعات را بصورت یک دفتر الکترونیک میان اعضا شبکه که همگی کامپیوتر هستند پخش می‌کند و ایجاد دستکاری غیرمجاز در آن غیرممکن است.
شاید بپرسید چرا نام این فناوری بلاک چین است و اصلا این نام یعنی چه،
بلاک یا به انگلیسی block مساوی با بلوک یا انسداد یا چیزیست که دلیل بر بسته شدن چیز دیگری میشود. چین یا به انگلیسی chain نیز به معنی زنجیر است و در نهایت blockchain به معنی حلقه‌های به‌هم پیوسته‌ی زنجیروار است.
فرض کنید قصد داریم یک دفتر را که دارای صدها صفحه است بسازیم که هر صفحه دارای یک متن چکیده است که این متن ارتباط صفحه را با صفحه‌ی بعدی مشخص می‌سازد و اگر صفحه‌ای را تغییر بدهیم باید صفحه‌ی بعدی آنرا نیز تغییر بدهیم، بنابراین صفحهات یا برگه‌های دفتر به یکدیگر متصل هستند.
در بلاک‌چین این برگه ها بلاک نام دارند، و زمانیکه یک بلاک بعد از بلاک دیگری ایجاد شود مجموع بلاک ها بصورت زنجیروار به یکدیگر متصل شده و یک زنجیر یا chain of blocks را تشکیل می‌دهند.
بسیاری گمان می‌کنند ساتوشی ناکاموتو، بنیانگذار بیت کوین، بلاک چین را ساخته است که درواقع این حقیقت ندارد اما او اولین سیستم مبتنی بر بلاک چین جهان را پایگذاری کرد، بیت کوین!
بلاک چین چگونه کار می‌کند
این پرسش را می‌توان اینگونه هم پرسید: "چگونه سیستمی تولید کنیم که امکان ساخت، تایید و ویرایش را به همه کسی بدهد؟"، برای این کار چهار نیاز اصلی وجود دارد:
۱. شبکه‌ای همتا‌به‌همتا یا peer-to-peer
شبکه‌ای متشکل از کامپیوتر ها که با نام نود که بصورت مساوی به اطلاعات موجود در شبکه اجازه‌ی فعالیت دارند، پیوستن به این شبکه برای همه آزاد و رایگان است.این دقیقا چیزیست که درحال حاضر با نام اینترنت می‌شناسیم، ما به اینترنت برای ارتباط با یکدیگر نیاز داریم.
2. رمزنگاری
نیاز دوم یک سیستم بلاک چینی، رمزنگاری است، رمزنگاری هنر ارتباطات ایمن است و امکان پیشگیری از فاش شدن اطلاعات را فراهم می‌کند و برای تضمین امنیت نیاز اول سیستم بلاک‌چینی به آن نیاز داریم.
3. الگوریتم اجماع
میتوانید واژه‌ای الگوریتم را با "قانون" جایگزین کنید، برای نمونه قوانینی که برای ایجاد یک برگه‌ی جدید(بلاک جدید) باید تایید شود.
انواع مختلفی از این قوانین وجود دارند، در قوانین اجماع بیت کوین قانونی با نام اثبات کار یا Proof of work وجود دارد، این الگوریتم وظیفه‌ی تشخیص داشتن و یا نداشتن اجازه‌ی فرد برای افزودن برگه(بلاک) به دفتر را دارد، بدلیل اینکه تمامی اطلاعات رمزنگاری شده و بلوک به بلوک چیده شده اند تشخیص این امر نیازمند قدرت پردازشی بسیار بالایی برای حل معادلات پیچیده‌ی ریاضیست و البته این نیروی پردازشی که توسط کامپیوتر های موجود در شبکه تامین میشود، با مصرف بالای برق نیز همراه است.
زمانیکه یک کامپیوتر در شبکه پس از حل معادلات و محاسابات پیچیده پاسخ را بیابد و آنرا به شبکه تقدیم کند، درواقع آن پاسخ دلیل اثبات کار یا proof of work است.
این تشخیص را اینگونه درنظر بگیرید، کامپیوتری که پاسخ معادلات را یافته است به شبکه اعلام می‌کند: "من انرژی بسیاری برای حل معادلات صرف کردم و درنهایت پاسخ را یافتم، آماده‌ی ایجاد برگه(بلاک) جدید هستم".
البته همانگونه که پیشتر گفته شد الگوریتم های دیگری نیز هستند که نیاز به نیروی پردازشی بالایی ندارند، این توضیحی کوتاه از الگوریتم هایی بود که بیت کوین در بلاک چین خود استفاده کرده.برای هر الگوریتم نقاط ضعف و قوت بسیاری وجود دارند، اما برای راه اندازی یک سیستم مبتنی بر بلاک‌چین ناچارا باید یکی را برگزید و درغیر اینصورت با وجود هزاران هزار عضو در شبکه، امنیت آن به خطر جدی خواهد افتاد.
4. مجازات و جایزه
این مورد از بازی ها ریشه‌گرفته است و تلاش دارد مطمئا شود همه به قوانین بازی پایبند هستند.
تا به اینجا می‌دانیم که شبکه‌ی همتا‌به‌همتای خود را باید با استفاده از رمزنگاری ایمن کرده و قوانینی برای تضمین امنیت بیشتر تنظیم کنیم.
حالا این موارد را به یکدیگر چسبانده و به کامپیوتر هایی که برای حل محاسبات شبکه و ثبت برگه(بلاک) های جدید به ما کمک کرده اند جایزه می‌دهیم، این جایزه از نوع سکه یا یک توکن است، مانند بیت کوین و یا اتریوم که با هربار به اتمام رسیدن یک الگوریتم اجتماع توسط یک کامپیوتر، به او جایزه داده میشود.
و دقیقا برعکس کسانیکه قصد داشته اند با فریب دادن شبکه و اعمال تغییرات غیرواقعی اطلاعات درون شبکه را به دلخواه خود ویرایش کنند، هیچ پاداشی درکار نخواهد بود و آنها باید هزینه‌ی برق مصرفی بالای خود را نیز از جیب خود بپردازند!
مهم است بدانیم که سیستم جایزه و مجازات بصورت روانشاختی کار می‌کند و هدف هر کامپیوتر را در شبکه بر اساس رفتار او می‌سنجد.
پس در نهایت برای ایجاد یک چهارچوب بر‌پایه ی بلاک چین باید یک شبکه‌ی همتا‌به‌همتا ساخته، آنرا به رمزنگاری مجهز کرده، برای آن قانون وضع کرده و برای اعضا جایزه و مجازات تعیین کنیم.
اما هنوز هم نیاز به یک عنصر پنجم برای جذب اعضا به سیستم هست،
5. پذیرش بازار
اگر فردی در بازار خواهان چهارچوبی که بنا کرده‌ایم نباشد، سکه‌ی سیستم ما هیچ ارزشی نخواهد داشت و مورد چهارم، جایزه و مجازات هیچ کاربردی نخواهد داشت.
تنها زمانی می‌توان یک سیستم مبتنی بر بلاک چین را غیر متمرکز دانست که شمار اعضایش به شماره‌ی بزرگی برسد و در آن زمان کوین یا سکه‌ی آن بلاک چین شروع به ارزشمند شدن می‌کند.
اینکه دلیل اصلی حمایت یا عدم حمایت بازار از یک بلاک چین چیست مشخص نیست، درمورد بیت کوین مهمترین عامل رشد آن دارک وب بود، جایی که افراد برای خرید و فروش اسلحه و مواد مخدر از بیت کوین استفاده می‌کردند.
اما در همان زمان، بسیاری نیز درباره بیت کوین و بلاک چین تحقیقات می‌کردند و مردم درباره نقاط قوت آن نسبت به پول و بانکداری سنتی کنجکاو بودند.
چند شبکه‌ی غیرمتمرکز مبتنی بر بلاک چین:
- بیت کوین
- اتریوم
- مونرو
اگر فکر می‌کنید ساخت یک سامانه اینچنینی بسیار سخت است، درست فکر کرده این اما اینجا دقیقا جاییست که اتریوم وارد شد،
اتریوم یک بستر باز است که با فراهم کردن همه‌ی پنج عنصر اصلی بالا، امکان ایجاد برنامه های غیرمتمرکز (Decentralized applications) یا DAPPS را بر روی بلاک چین آماده‌ی خود فراهم کرده.
درباره اتریوم پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی اتریوم چیست را بخوانید
دیدگاه شما دریافت شد و پس از تایید نویسنده نمایش داده می شود